Autor, czas i miejsce powstania listu. Autorem Pierwszego Listu do Koryntian jest apostoł Paweł, który napisał go podczas pobytu w Efezie (por. 16,8), około 55 roku. W jego centrum znajduje się sprawa tożsamości wspólnoty chrześcijańskiej, składającej się z neofitów, która powstała na wzór gminy synagogalnej. Autor listu przekonuje, że ci, którzy do niej należą, powinni być święci, są bowiem Ciałem samego Chrystusa. Dlatego nie wolno im kierować się tylko własnymi potrzebami, lecz Prawem Bożym. 

Problemy Kościoła w Koryncie. Konfliktów oraz innych problemów w tej gminie chrześcijańskiej nie brakowało. To one zmusiły Pawła do napisania listu. Przekonująco gani nie tylko podziały (1,10–4,21), ale także rozpustę (5,1) i spory przed sądami świeckimi (5,1–6,20). Odpowiada na postawione mu pisemnie pytania dotyczące małżeństwa, różnych powołań, mięsa ofiarowanego bożkom (7,1–11,1). Wyjaśnia sprawy kultu, zwłaszcza Eucharystii i charyzmatów, czyli darów Ducha Świętego (11,2–12,31; 14,1–40). W sławnym hymnie (13,1–13) ponad wszystko wynosi miłość: „choćbym miał całą wiarę, tak iżbym góry przestawiał, a miłości bym nie miał, byłbym niczym” (13,2). Głosi zmartwychwstanie Chrystusa i zmarłych (15,1–58), a kończy informacjami osobistymi i zachętami (16,1–24). 

Apostoł wyjaśnia również związek między wolnością i prawem moralnym: dzięki nowemu życiu w Chrystusie stare normy tracą swą moc, bo rodzi się nowa więź przynależności do Pana (6,11–20). Nie przepisy ludzkie mają kierować życiem ludzkim, lecz miłość (9,13–23; 13,1–13). Dokonuje się to nie mocą ludzkiej mądrości, lecz dzięki wierze w moc Krzyża (1,18–24). Śmierć na krzyżu zwiastowana jest przede wszystkim podczas Wieczerzy Pańskiej. Zjednoczenie z Chrystusem dokonuje się ostatecznie w zmartwychwstaniu. Wiara w zmartwychwstanie Chrystusa nie jest owocem oczekiwania i złudzenia, a uczestnicząc w Nim, otrzymujemy nowe życie (15,19–23.40–49). Podsumowaniem wszystkich konkretnych rad i wskazówek apostoła jest jego wezwanie: „Wszystko u was niech się dokonuje w miłości” (16,14). 

Eucharystia. Z Pawłowego bogactwa teologii i duszpasterstwa zatrzymajmy się – przykładowo – tylko przy kwestii Eucharystii (11,17–34), tym bardziej że jest to najstarsza literacka wersja jej ustanowienia. W połowie lat czterdziestych przejął ją apostoł od Wspólnoty antiocheńskiej. Wzmianka o zadośćuczynieniu przechodzi (podobnie jak w Łk 22,19–20) z kielicha (Mk 14,22–24; por. Mt 26,26–28) do chleba: „To jest ciało moje za was” (1 Kor 11,24). Natomiast Przymierze określa teraz kielich (11,25). Jest ono nazwane tutaj „nowym Przymierzem” jako spełnienie zapowiedzi prorockich (zob. Jr 31,31–35). Ci, którzy piją z kielicha Eucharystii, otrzymują udział (gr. koinonia) w nowym porządku zbawczym ustanowionym przez Boga w śmierci Jezusa. 

To Wspólnota chrześcijańska doświadcza aktualnej mocy „nowego Przymierza” zawartego we krwi Pana. Karmiąc się połamanym chlebem umoczonym w kielichu, otrzymuje udział w samym Panu ukrzyżowanym, ponieważ ciało oznacza tutaj Osobę. Ponieważ jeden jest chleb (dający nam udział w śmierci ofiarującego się za nas Chrystusa), ponieważ „wszyscy w jednym chlebie mamy udział”, to „tak liczni jednym chlebem i jednym ciałem jesteśmy” (10,17), mianowicie Ciałem Chrystusa, Kościołem. Im bardziej jest ktoś złączony z Chrystusem, tym łatwiej staje się samym sobą i tym mocniej wiąże się z siostrami i braćmi. 

Wiadomo, że Eucharystia chrześcijańska, podobnie jak Ostatnia Wieczerza Jezusa, jest posiłkiem, i to posiłkiem dzielonym. Zabrakło tego solidarnego dzielenia się już we wczesnochrześcijańskim Koryncie. Stąd te zadziwiająco ostre, profetyczne słowa apostoła, że nie spożywają Wieczerzy Pańskiej (gr. kyriakon deipnon), lecz własną wieczerzę (gr. idion deipnon; 11,20–21). Czyni się to jednak „niegodnie” (11,27), albowiem „gdy zbieracie się w Kościele, są podziały wśród was” (11,18). Bracia rozpoczynają posiłek, i to „zakrapiany” (po którym nastąpi Eucharystia), nie czekając na innych braci: na niewolników, którzy nie mogą przyjść na czas (11,33), i nie dzielą się z tymi braćmi i siostrami, którzy nic nie mają (11,21–22). Następujące potem dzielenie się chlebem i kielichem eucharystycznym pada w próżnię, traci sens, jest profanacją, co więcej: jest spożywaniem i piciem „sądu dla siebie”, gdyż nie zważa się na wymogi, jakie przynosi z sobą Eucharystia (11,29.34). 

Brak solidarności, jedności, miłości niweczy prawdę Eucharystii (10,16–17). Uczta Pańska jest ucztą braterską ze swej istoty, z intencji i woli Jezusa, jeśli nawet nie jest połączona dodatkowo (po Mszy św.) z posiłkiem zwanym agapą (gr. agape oznacza „miłość”). 

Wprowadzamy ją coraz częściej, w tej czy innej formie, wedle aktualnych możliwości (rzadko może to być uczta), zwłaszcza w Mszach domowych czy dla małych grup, tak żeby jedność Uczty Pana oraz sióstr i braci mocniej i wymownej się ukazywała.

ks. Michał Czajkowski